35 CARTOUCHE VAN DE JONGE VROUW

Foto-uitsnede schilderij 'Het Raadsel' (1576) - Museum Het Valkhof
Foto-uitsnede schilderij 'Het Raadsel' (1576) - Museum Het Valkhof

SPELLETJES SPELEN

Thea-Warrior

 

Natuurlijk heb ik alle cartouches bestudeerd voordat ik erover ging schrijven. Natuurlijk weet ik al hoe de energielijnen lopen in de Stevenskerk en hoe deze in schilderij 'Het Raadsel' versleuteld zijn. Zo ken ik al het belang van de stand van handen en vingers.

 

Afgelopen nacht, 21 maart 2020, word ik me ineens bewust van het spel van de hand van de middelste zoon; in het rood. Hij wijst als het ware op een verticale frase in de tekst aan de beginkant van de zinnen, maar het spel houdt in dat je dan aan de andere kant, aan de eindkant, dient te kijken.

 

Wat staat daar verticaal? "geset met ERE na GODTS Wet. hola nz Wijs"

Ofwel "Gezet met EER volgens GODTS Wet. Hollands Wijs."

Gods wet is in 1576 in Nijmegen nog de katholieke religie. Maar 'hola nz wijs'? 

 

Dat zit anders in elkaar: in 1576 buigen de Nijmegenaren nog onder het Spaans juk. In de decennia erna gaat het over en weer. In 1579 wordt de Stevenskerk met geweld door de gereformeerden opgeëist. Maart 1585 komt de kerk weer in katholieke handen. In 1591 gaan stad en kerk, na belegering en bombardement door Maurits van Nassau definitief over in handen van de gereformeerden. Het katholieke geloof wordt verboden. Gebruiken en regels worden in Nijmegen vrijwel direct aangepast aan de Hollandse manier: de vrije magistraatskeuze wordt opgeheven. Vanaf 1591 kiest Maurits kiest elk jaar het stadsbestuur en wie niet bevalt, wordt niet herkozen. De broederschappen worden opgeheven en in het stadhuis gaan ambtenaren zetelen, de diaconie, om van daaruit centraal de armenzorg, enz. te regelen.

 

Gezien de spatie in het woord 'hola nz' en de toevoeging 're' achteraan half onder die zin vraag ik me af of er ook 'Spaanz nade.' of misschien wel 'Zpaanz nade.' heeft gestaan in plaats van 'hola nz nade.re'. Vertaald: zoals gebruikelijk in Spanje.Waarschijnlijk is het schilderij later 'aangepast' aan de nieuw bestaande politieke situatie. 

Een en ander brengt ook vraagtekens mee ten aanzien van het allerlaatste woord Beradere. Is dat Berade of Berader geweest? En klopt het eerdere VADERE wel? Of heeft daar VADER gestaan? Dan wordt het: Gezet met VADER volgens GODTS Wet, Spaans Wijs Berader'.

Ben benieuwd of er via kunsthistorisch onderzoek ooit nog meer duidelijkheid komt.

 

Hm, heeft een katholieke Spaanse man aanwijzingen gegeven? Een Spaanse kunstschilder? Had Alva er een in zijn gevolg? Alonso Sánchez Coello misschien, de Spaanse hofschilder die ook Anna van Oostenrijk, de vierde echtgenote van koning Philips II van Spanje heeft geschilderd? Het zou kunnen.

Googel zijn schilderijen maar eens. Het portret van Don Juan van Oostenrijk (1559/1560) lijkt echt op een van de jongste zonen. Zijn vrouwengezichten, speciaal Anna van Oostenrijk, gelijken de jonge vrouw in 'Het Raadsel'. Is het gezicht van de omhoogwijzende oudste zoon dan van Alva? En het gezicht van de omlaagwijzende middelste zoon dan van Alva's zoon: don Frederik? De andere oudste zoon en idem middelste zoon lijken minder uitgewerkt te zijn. Ze gelijken meer de apostel Petrus en mogelijk de apostel Thomas uit religieuze afbeeldingen, zoals mogelijk Hans von Aachen die schilderde. Wie is wie? Een mooie uitdaging voor kunsthistorici.

 

De cartouches zijn trouwens voorzien van A, B, C, D en E. Had ik ze in die volgorde moeten behandelen? Minder rigide mag; eerst wilde ik cartouches overslaan, maar nu komen ze allemaal aan de beurt.

 

O ja, mijn geliefde oudste broer heeft gereageerd op 'de uitgangen' in mijn blogpost over de cartouche van de oudste zonen: 'eren out' kan inderdaad 'eeuwen oud' betekenen. Maar er staat ook 'eren rout'. Dat zou goed 'de eeuwige weg' kunnen betekenen. Oh, en bedenk ik, 'aer rout' iets als 'de georven weg'. Als er iets past bij energielijnen dan is het wel de suggestie van mijn broer. Hm, 'haer rout' zou betrekking kunnen hebben op de energielijnen van Moeder Aarde.

 

Bronnen

- https://nl.wikipedia.org/wiki/Beleg_van_Nijmegen_(1591)

- De Jong, J.A.B.M. (1952). De Nijmeegse St Steven. Utrecht/ Antwerpen: Uitgeverij Het Spectrum.

- Het Kollege van Kerkvoogden van de Hervormde Gemeente Nijmegen (1969). De Stevenskerk. Nijmegen: Kerkvoogdij der Hervormde Gemeente.

- Volders, J.L. (1974). De Commanderie van Sint Jan van 1196 tot 1974. Nijmegen: i.s.m. Numaga.

 

---> 36 CARTOUCHE VAN DE MIDDELSTE ZONEN - De Man met de Standaard

---> LIEFDE 2020 SN Inhoud

---> HOME