373 MUSEUM BONNEFANTEN

EEN DESILLUSIE EN VEEL SCHOONS

Thea-Warrior

Ruim 50 jaar geleden heb ik Museum Bonnefanten reeds bezocht. Dan bevindt het zich niet aan de oostkant van de Maas maar in het Bonnefantenklooster aan de Ezelmarkt.

Ik herinner me een tentoonstelling met pastelkleurig glaswerk. Ren destijds bijna gillend naar buiten omdat een hippie, gekleed in ondermeer een smyrna tafelkleed, breedbeens door het museum wankelt. Het tafelkleed is niet zo rampzalig, maar als hij me van dichtbij aankijkt, zie ik dat hij een gat heeft geboord op de plek van zijn derde oog. Althans het is duidelijk een bewust open, bloederige, wond. Trepanatie, want zo heet het, is in de jaren zeventig van de vorige eeuw, in combinatie met lsd-gebruik een methode om tot verruimd bewustzijn te komen. Het ziet er angstaanjagend uit en ik word prompt misselijk; wat kunnen mensen bizarre dingen doen. Verruimd bewustzijn door zelfverminking of drugsgebruik, vergeet het maar.

Oh, het leidt beslist tot een ander bewustzijn, dat geloof ik graag, maar het neemt je daarvoor erg veel af. Jarenlang is 'deze student' nog teruggekomen in mijn nachtmerries.

Vandaag worden we over de Noorderbrug hartelijk welkom geheten door stralende sterren op palen: Kom hier en zwerf rond. Het zijn de Stars of Europe van Maura Biava en Ruby van de Munckhof. Op 7 februari 2002, exact tien jaar na het tekenen van het Verdrag van Maastricht onthult de minister van Buitenlandse Zaken, Hans van den Broek, dit monument. Wat een Verdrag; van Europese Economische Gemeenschap (EEG) naar de Europese Unie (EU), veel gezamenlijk beleid en de Euro gaat de portemonnees bevolken.

Links en rechts in Maastricht zijn op meer plekken zilveren vijfpuntige sterren zichtbaar want het wapen van de stad is een zilveren vijfpuntige ster op een rode ondergrond. Op zich staat de vijfpuntige ster voor magie, dus kijk ik vaak een keer extra als ik zo'n ster tegenkom. Idem dito bij 'de Franse Lelie', die staat voor kennis van - waarschijnlijk Verticale - Energielijnen. Goed mogelijk dat de eigenaren van een wapenschild met een Franse Lelie op hun grond een Verticale Energielijn bezitten.

Natuurlijk kent dit bezoek aan het Museum Bonnefanten een doel. In de collectie bevindt zich namelijk het schilderij 'De opstanding van de Heiligen Monulfus en Gondulphus uit hun graven'. De in Antwerpen geboren en in Gent gestorven  Gaspard de Crayer (1584-1669) - of een navolger van hem - heeft dit werk van groot formaat geschilderd.

Volgens mij zit er een Energielijnenpatroon onder de verf en door de prominente aanwezigheid van de Sint-Servaaskerk in dit schilderij kan het door mij ervaren Lijnenpatroon bij de huidige Basiliek horen. Het is de vraag of ik mijn idee ooit nog kan bewijzen of ontkrachten. 

In december 2021 heb ik reeds een afbeelding gedownload. En helemáál goed voelt het niet om dit schilderij nu in Museum Bonnefanten te zoeken, want in principe zou ik me met de Energielijnensituatie in de Onze Lieve Vrouwebasiliek bezighouden. Maar ja, er is geen haast meer bij dit laatste, en museumbezoek past prima bij vakantie-activiteiten.

Een half uur later sta ik wat gedesillusioneerd bij de balie te kijken. De medewerksters hebben de hele digitale catalogus doorzocht om te ontdekken of en waar het schilderij zich in het Museum bevindt. Ze twijfelen of het wel bekijken is, want door een verbouwing zijn de galerieën met Middeleeuwse kunst deels niet toegankelijk. Hm, het schilderij blijkt daar niet te hangen. Ze zoeken of het schilderij zich in het depot bevindt en balen zichtbaar dat ze mij niet even vlot kunnen vertellen waar het hangt. Dan ontdekken ze dat het is uitgeleend; het bevindt zich in Venlo in het Limburgs Museum, en hangt daar op de tentoonstelling 'Mystiek'. Jammer dan, ik had er zo graag naast gestaan.

Zuchtend slik ik de teleurstelling door. We gaan op verkenning; er is een grote Breughel-tentoonstelling. Knap, de conservatoren sluiten speels aan bij het jongere en oudere publiek met lichtbakken waarop tekeningen kunnen worden gelegd, die vervolgens met de juiste kleuren zijn in te kleuren. Ook zijn er ingewikkelde papieren hoeden uit de Breugheliaanse tijd om te vouwen. Ik geniet van oude schilderijen, van kleine apostelen vol houtworm en moderne installaties.

Drie schilderijen spreken me aan. De eerste (ca. 1510) komt uit de werkplaats van Colijn de Coter en toont de graflegging van Jezus: de tranen op het gezicht van Maria zijn heel subtiel geschilderd. 

De tweede toont Christus met de overspelige vrouw, door Lucas Cranach de Jongere (ca. 1549). Een wat komisch schilderij omdat de bekende gebeurtenis van tweeduizend jaar geleden met mensen in middeleeuwse kledij wordt aangekleed, maar het onderwerp herinnert me aan de niet-volmaaktheid van ons allemaal en ook aan het gegeven dat het niet de bedoeling is om als individu agressief te handelen.

De derde is nog wat ouder: De Tweevoudige Gerechtigheid door Jan van Brussel uit de 15e eeuw. In dit schilderij bevindt Het Laatste Oordeel zich boven de aardse rechtbank. Ooit kan er niet gelogen of bedrogen worden, dan komt de Waarheid aan bod. Drie Maastrichtse sterren zijn erin verwerkt, dus dat is even zoeken. Kortom veel indrukken.

Als ik de Museumwinkel en Kunstuitleen bezoek ben ik onder de indruk van een linosnede uit 2017 door Stanley Donwood: De Apocalyps van Maastricht. Alle mij reeds bekende gebouwen staan in brand en de Maas verzwelgt de Sint-Servaasbrug. Hopelijk komt het nooit zover. Ik dub wat, maar een dergelijke negatieve voorstelling wil ik toch niet aan de muur; geen self-fulfilling prophecy. Na een kop cappuccino bij Museumcafé Ipanema staan we weer buiten. Zullen we de auto laten staan en langs de Maas naar het centrum wandelen?