346 MIA'S UNIEKE GENIALITEIT

BRUIKBARE BOODSCHAPPEN

Thea-Warrior

Zoetjesaan loopt dit Intermezzo Dwalende Ogen naar zijn einde. Hippolyte Boulenger en Mia Lederer bieden beiden echo's van andere - verdwenen - tijden. In Hippolyte's tijd kunnen mensen elkaar schrijven, maar toch geschiedt de communicatie meer in direct contact met elkaar. In Mia's tijd kunnen mensen elkaar reeds telefoneren. In haar latere jaren zien ze elkaar op tv: de communicatie geschiedt wat minder samen op één plek. Nu appen en facetimen we. Zijn we sneller? Is sneller beter? Het confronteert me, immers langzaam naar elkaar toegaan voor contact doet iets! In de huidige tijd - de 21ste eeuw - wordt de voorbereiding als het ware overgeslagen. 

Uitleggen van de kaarten op tafel voor een spel patience duurt langer dan het spel al tikkend spelen op de telefoon, immers 'pats' in één tik ligt het spel klaar. Is gedrag zonder voorbereiding verslavend? Neem het inschilderen van een schaaltje met de hand. Het is uit de tijd. In de jaren vijftig en zestig moeten er ateliers zijn geweest met wel vijftig, zestig of nog veel meer medewerkers. Onbetaalbaar in deze tijd! Maar welke arbeid is dan wel betaalbaar? Welke arbeid mogen mensen tegenwoordig nog wel doen waar een goed leefbaar salaris tegenover staat? Of gaan we naar een tijd vol zinvol vrijwilligerswerk (werk waarbij de betaling niet uit geld maar uit menselijk contact bestaat) en krijgt gewoon iedereen zonder te arbeiden te eten en een dak boven het hoofd?

Bevind me vandaag in een filosofische gemoedstoestand, ik weet waarom. Het heeft te maken met voorbije tijden en bewustzijn, met bewust opzoeken en de keuze al of niet afscheid te nemen. Misschien later meer hierover, eerst nog wat aandacht voor Mia Lederer en haar unieke kwaliteiten.

In het boek 'Die amourösen Betrachtungen des Katers Niko' van Mia Lederer en Sybille Schall leggen tekenares en schrijfster aan de hand van attributen uit het spel van de opgroeiende meisje Babs (Baby) en Dolly het nodige uit over de sociale interactie tussen deze twee en van hen met de wereld. 

Het vergt te veel om alle attributen als hoeden, strikken, schietschijven en open vogelkooitjes toe te lichten. Ik kies voor de vlinders en het vlindernet! Vlinders symboliseren verlangens; dat wat jonge vrouwen graag zouden willen 'bezitten'. Specifiek betreft het natuurlijk 'de man'. Het vlindernet staat voor de manier waarop die verlangens zijn waar te maken. Hoe 'een man' te veroveren, te strikken!? Oh, in deze tijd vigeert het begrip 'gender', ik weet het, maar Mia Lederer arbeidt in de jaren vijftig en zestig van de 20ste eeuw!

Wat 'de man' betreft? Ach, hij maakt de vrouw naar wie hij verlangt ouderwets langzaam het hof en zonder woorden schenkt hij haar een snoepschaaltje met een vlinderjagend meisje: 'Jij bent als snoep voor mij, ik verlang naar jou... vang mij!'

Veel porseleindecoraties zou ik kunnen toelichten, ga ik niet doen. Enkele optische illusies van Mia Lederer hebben degenen die mij volgen nog wel te goed. Allereerst die verborgen zitten in de poster 'Malerei Grafik Plastik' van de Verein der Berliner Künstlerinnen en daarna de optische illusie in het schilderij 'Twee Meisjes met een Kat.'

In de poster zitter meerdere optische illusies: een muis, een vrolijk hoofd, een hagedis, twee clownshoofden en het hoofd van een vrouw. In de voet van de kelk zijn in principe nog andere illusies te onderscheiden, zoals een hondenkop, maar deze zijn verweven met het hoofd van de vrouw.

In het schilderij 'Twee Meisjes met een Kat' is onder de kat het hoofd zichtbaar van een oudere vrouw. De pootjes van het dier vormen mond, neus, een oog en een wenkbrauw. Wie is deze dame? Stelt ze het superego van de jonge vrouw in de gestippelde jurk voor? Zo ja, dan verbeeldt de kat, die normaliter 'de man' voorstelt in de afbeeldingen door Mia Lederer, in dit geval vast haar onstuimigheid, haar id. Volgens mij heeft Mia Lederer Freud's theorieën over het id, ego en superego goed gekend.

Hoe dan ook zowel simpele illusies zoals een snoepje als elkaar overlappende illusies en extreem moeilijke zoals het hoofd van Chiang Kai-shek... Mia Lederer draait er haar hand niet voor om.