AARDSE EN SPIRITUELE MATERIE
Thea-Warrior
Wat een verrassing! Terwijl ik me midden november 2012 ga verdiepen in Isabella van Spanje, omdat ik dan zeker weet dat zij het altaarstuk van de Sint-Maartensabdij heeft geschonken en ik nog niks van haar aardse geschiedenis ken, heb ik haar blijkbaar op 13 september 2021 reeds in haar habijt in de Sint-Brixiuskerk gezien.
Eerder al, want op 25 juli 2021 is zij, als ik op de kruising van de energielijnen in de Sint-Brixius sta, achter mij aanwezig. Het lijkt een teken aan de wand dat ik rustiger en bewuster mag observeren. Ah, onzin; ik krijg al zoveel mee dat het soms afstand nemen is. Oververzadiging kan via oververmoeidheid gevaarlijk zijn. Rustig vertrouwen in het Goddelijke - in de Engelen - lijkt me de juiste instelling. Vertrouwen erin hebben dat op het juiste tijdstip op de juiste plaats het nodige aan me wordt onthuld. Drang naar perfectie is ongezond; dankbaarheid is beter.
Op het wereldwijde web heb ik reeds eerder gezocht naar foto's van het interieur van de Sint-Brixiuskerk. Niet gevonden, dus reuzeblij als ik op zaterdag 11 december 2021 op de frontaal genomen foto van Paul Maeyaert stuit. Er bevinden zich zeker energielijnen onder dit schilderij, maar ik herken het patroon niet. Het behoort niet toe aan de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Doornik of aan de Sint-Maartenskerk van de gelijknamige abdij en niet aan de Sint-Brixiuskerk. Waaraan wel!?
Tijdens de bombardementen van de Tweede Wereldoorlog is de Sint-Brixiuskerk net niet totaal verwoest. Gelegen in de buurt van het station van Doornik krijgt de kerk de volle laag. Is het schilderij een cadeau om de kerk na de herbouw weer wat aan te kleden? Kan het energielijnenpatroon bij de Sint-Martinusbasiliek van Halle horen? Het zou kunnen. De schenking van de juwelen zal echt hebben plaatsgevonden. De basiliek van Sint-Martinus van Halle - ook wel de Onze-Lieve- Vrouwebasiliek van Halle genoemd - heeft er wel bij gevaren. Grappig, dat Sint-Maarten hier en nu ook om de hoek komt kijken.
Nogmaals de knauw die Isabella van Spanje door het overlijden van haar echtgenoot Albrecht heeft gehad, moet enorm zijn. Het wereldwijde web stelt dat Albrecht op 13 juli 1621 in Brussel met Isabella aan zijn zijde zacht is ingeslapen. Een ander geluid dan de doodsstrijd die ik daarbij heb verondersteld! Na zijn heengaan snijdt weduwe Isabella zichzelf de haren af, hult ze zich in het gewaad van de derde orde van Sint-Franciscus en sluit ze zich zes weken op in een klein kamertje dat met zwarte doeken is behangen. In deze zes treurige weken luiden de klokken van alle Brusselse kerken drie keer per dag.
Vier dagen ligt Albrecht in het habijt van een franciscaan opgebaard in de kapel van Coudenberg. Daarna wordt zijn lichaam in de sacristie in een loden kist geplaatst. Kosten noch moeite worden gespaard; het wereldwijde web vermeldt dat op 6 augustus 1621 een boekwerk over het overlijden van Albrecht het daglicht ziet: Waerachtich verhaal van de Aflijuinghe van den Doorluchtighen Eerts-Hertoch van Brabant, Borgondien, & c. ALBERTUS binnen Brusselen geschiedt/ Anno 1621.
Isabella wil van de begrafenis een unieke gebeurtenis maken en laat daartoe zelfs een praalwagen ontwerpen welke verwijst naar de roem van Romeinse keizers. Door het omstandige gedoe wordt Albrecht pas op 7 maart 1622 in Brussel in de Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele in Brussel begraven. De Zuidelijke Nederlanden vallen terug aan Spanje - aan koning Philips IV - en met minder bevoegdheden blijft Isabella, tegen haar zin in, regentes.
Klik op de afbeelding voor een vergroting en info.
De neiging van Isabella om zich na de dood van Albrecht als niet-gewijde aan de regels van de Franciscanen te houden, moet na de eerdere feestelijke partijen, en rijke tooi en sier, zeer opvallend zijn. Isabella schijnt tot het inzicht te zijn gekomen dat armoede, kuisheid en gehoorzaamheid de voorkeur hebben en schijnt de aardse materie echt te verzaken, hoewel... met de opdracht voor het memorieschilderij door Jacques (Jacob) Jordaens klopt dit niet helemaal. Volgens het wereldwijde web behoort Isabella als niet-gewijde tot de zogenaamde derde orde. Later schijnt ze inderdaad wel als clarisse te zijn gewijd.
Het schilderij met de Madonna van Halle is waarschijnlijk geen opdracht van Isabella. Het kan goed een getuigenis van de verbazing van iemand zijn dat ze afstand doet van haar sieraden. Mogelijk zelfs gepenseeld als stichtelijk voorbeeld.
De afbeelding van Isabella op het schilderij in de Sint-Brixius gelijkt op de afbeelding van de landvoogdes in het schilderij uit 1630 door Antoon van Dyck en daarom veronderstel ik dat Isabella niet als clarisse voor Gaspard de Crayer heeft geposeerd. Uiterst bijzonder vind ik dat echtgenoot Albrecht als een soort geest 'achter de raampjes' van de rechterpilaar verschijnt, tenminste ik hoop dat het geen zelfportret van Gaspar de Crayer is; dan zou hij de plank misslaan.
Op de foto door Paul Maeyaert na, tref ik noch op het wereldwijde web noch in boeken informatie over het schilderij aan. Nergens een afbeelding, alsof het niet bestaat, terwijl het schilderij met betrekking tot de visie op het belang van het aardse of spirituele het nodige uitdraagt: een goed discussieobject. Met name de vraag 'Waarom gaat het hier op Aarde?' wordt aan de orde gesteld, maar natuurlijk kan de opmerkelijke gift als een bevlieging van een weduwe aan de kant worden geschoven.
Hans Vlieghe (1972), die uitgebreid over het leven en werk van Gaspard de Crayer heeft geschreven, vertelt dat de schilder landvoogdes Isabella van Spanje twee keer in vol ornaat heeft geschilderd. Beide afbeeldingen schijnen kopieën te zijn. Eén, mogelijk voor het hof van Madrid, is besteld door de markies van Léganes. Het andere is gebaseerd op een schilderij uit 1616 van de hand van Peter Paul Rubens. Postuum heeft Gaspard de Crayer ook een portret van aartshertog Albrecht geschilderd. Mogelijk eveneens voor de markies van Léganes en ogenschijnlijk gebaseerd op een schilderij van de aartshertog door Peter Paul Rubens uit 1609-1610.
De Madonna die Gaspard de Crayer heeft afgebeeld, is niet de Zwarte Madonna van Halle. Of en waar het sierlijke beeld zich in Halle bevindt!? Geen idee, de fototheek van het Koninklijk Kunstpatrimonium van Brussel en een digitale tour door de basiliek van Sint-Martinus bieden geen uitkomst. Misschien is het goed een keer naar Halle te gaan. Ach, en ondertussen biedt het wereldwijde web mij tijdens dit onderzoek toch een waarlijk prachtig glanzende 'parel' aan!
Bronnen
- Albrecht van Oostenrijk. Op 15 december 2021 van https://nl.wikipedia.org/wiki/Albrecht_van_Oostenrijk
- Clarissen. Op 16 december 2021 van https://nl.wikipedia.org/wiki/Clarissen
- Derde orde. Op 16 december 2021 van https://nl.wikipedia.org/wiki/Derde_orde
- Franciscanen. Op 16 december 2021 van https://nl.wikipedia.org/wiki/Franciscanen
- Frans Pourbus de Jongere (voor 1623). Portret van Isabella Clara Eugenia (1566-1633). Brugge: Groeninge Museum. Publiek domein. Op 16 december 2021 van https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Isabella_Spaanse_Mode.jpg
- Gaspar de Crayer (na 1616, 1616-1669). Portret van de Infanta Isabella (1566-1633) naar een portret van de Infanta Isabella door Peter Paul Rubens. 119,5 bij 92 cm. Privécollectie van de Earl of Spencer, Althorp House, Northampton. Inv. nr. 559. Publiek domein. Project Rubenianum, afb. 1001196455.
Op 16 december 2021 van https://rkd.nl/explore/images/258666
- Juan Pantoja de la Cruz (1598-1599). La Infanta Isabel Clara Eugenia. 112 bij 89 cm. Madrid: Museo del Prado. Publiek domein, via Wikimedia Commons.
Op 16 december 2021 van https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Isabel_Clara_Eugenia_(Pantoja_de_la_Cruz).jpg
- Maeyaert, P.M.R. (2020). Foto van het schilderij door Gaspard de Crayer (1584-1669) 'Devenue veuve et ayant pris le voile, l'archiduchesse Isabelle donne ses bijoux à N.D. de Hal'. PMRMaeyaert, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons.
Op 11 december 2021 van https://commons.wikimedia.org/wiki/File:PM_126188_B_Tournai.jpg
- Otto van Veen (1615) Portret van de aartshertogen Albert en Isabella van Oostenrijk. 160 bij 81 cm. Gloucestershire England: Collectie van de Earl of Wemyss and March K.T. - Publiek domein, via Wikimedia Commons.
Op 16 december 2021 van https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Landvoogden_Albrecht_en_Isabella_van_Oostenrijk.jpg
- Vlieghe, H. (1972). Gaspar de Crayer, sa vie et ses oeuvres. Bruxelles: Arcade.
Linken
---> Schilderij 'Aartshertogin Isabella en de Onze-Lieve-Vrouwe van Halle' door Gaspard de Craeyer
---> 296 DE PAPEGAAI-PAREL - De Triomf van Isabella