183 GODS WIL

DE PROFETEN AMOS EN IONAS

Thea-Warrior

 

Eerst op zoek naar het antwoord op de vraag of iemand zich kan redden als het er hier op Aarde heftig aan toe gaat. Ik check de teksten die ik over de profeten heb geschreven, en schrik dat ik bij profeet Ionas zijn levensverhaal niet heb beschreven. Blijkbaar heb ik daar vlug-vlug-vlug verder gewild. Het is zo, de diepgang die het vertellen over de profeten oplevert, heb ik eigenlijk niet willen maken, laat ik over het beschrijven van mijn reis naar Guatemala maar zwijgen; in die omweg heb ik heel weinig zin gehad. Blijkbaar is het een kunst omwegen te maken. 'Even vlug' en dan weer verder past blijkbaar niet bij een queeste. Het is me duidelijk, het levensverhaal van Ionas dien ik ook te vertellen!

 

Ik duik opnieuw in de Statenvertaling in de bijbelverhalen van de reeds door mij besproken profeten. Een hele duik. Het blijkt dat profeet Amos het antwoord heeft gegeven. Amos, de profeet die op een wat vreemde manier in het roosvenster van de kathedraal Notre Dame de Tournai (Doornik) is terechtgekomen.

In Amos 9: 2-3 verwoordt Amos de Woorden van God dat bij - door een volk - gedaan onrecht geen enkel individu aan de voor mensen vreselijke 'Reactie van God' kan ontkomen: niet degene die zich in de hel heeft begraven, niet degene die tot in de hemel is geklommen, niet degene die zich heeft verstopt op de hoogte van Karmel of in de grond van de zee.

Waarom doet God dit allemaal? In Amos 4: 10 staat een antwoord geformuleerd: 'omdat de mensen zich niet hebben bekeerd tot Mij, spreekt de Heere.' Idem een antwoord in Amos 6: 11. God zegt daar dat de ellende geschiedt omdat de betreffende mensen de Naam des HEEREN niet hebben genoemd. Blijkbaar hebben die mensen geweten dat ze dit eigenlijk wel moesten doen; dat het de bedoeling is de Heere - in mijn woorden de Oorsprong van Alles - te erkennen en danken. 

 

Op zich is dit danken niet zo moeilijk; ieder mens kan beamen zelf het Heelal niet geschapen te hebben. Maar zelfs als de mensen en masse de Oorsprong van Alles eer betonen, dan zullen - denk ik - aardbevingen, droogte, landverschuivingen, orkanen, overstromingen, vulkaanuitbarstingen, enz. niet zomaar voorbij zijn.

Toch is er dan wel iets wezenlijk veranderd! De houding - de instelling - van de mensen is veranderd; mensen zijn van een  'vechtende ik-houding' naar de 'dankbaarheidshouding' gegaan. Kan dit de duizendjarige vrede opleveren? Het zou kunnen! Het is vrede hebben met de dood, op welke manier die ook komt. Vrede hebben met dat er voor God niet gevlucht kan worden. Inderdaad, dat is profeet Ionas ook niet gelukt.

Hm, als God in ieder van ons aanwezig is, kan het al helemaal niet. Vrede hebben met wat is, lijkt het antwoord te zijn. Amos kan trouwens door de kleinheid van de mensen te benadrukken (Amos 7: 2 en Amos 7: 5) God wel laten afzien van zijn voor mensen dreigende plannen. Laat ik naar de interactie tussen God en de profeet Ionas gaan, die is aardig verhelderend.

 

Omdat de boosheid van de inwoners tot Zijn Aangezicht is gekomen, draagt God Ionas op in Assyrië in de stad Ninivé de verwoesting van deze stad te prediken. Ionas probeert te vluchten voor deze Goddelijke Opdracht. Met de hoop aan boord van een schip uit Gods ogen te kunnen varen, scheept hij zich in Tarsis in.

Hevige wind, afkomstig van God, doet op zee een enorme storm ontstaan zodat het schip bijna breekt. De angstige zeelieden bidden ieder tot hun eigen god, en opdat het schip lichter wordt, werpen ze lading - vaten - de zee in. Ondertussen slaapt Ionas rustig door de ellende heen. Maar de opperschipper wekt hem en gebiedt hem tot zijn God te bidden opdat ze niet zullen vergaan.

 

De bemanning gaat loten werpen om te ontdekken vanwege wiens wil dit kwaad over hen heen komt, en het lot wijst Ionas aan. Daarop moet Ionas hen vertellen waar hij vandaan komt en wie zijn God is. Als Ionas heeft verteld dat hij Hebreeër is en dat zijn Heere de God van de hemel is en de zee en het droge heeft gemaakt, worden de mannen bang, want zij weten dat Ionas vlucht voor zijn God. Omdat de zee steeds onstuimiger wordt, vragen ze hem wat hen te doen staat.

Ionas zegt: "Neem mij op, en werp mij in de zee, dan zal de zee stil worden, want ik weet dat deze grote storm jullie overkomt door mij."

De mannen proberen eerst nog al roeiend het schip op het droge te brengen, maar dit lukt niet; de zee wordt hoe langer hoe onstuimiger. De mannen vragen de Heere om hen niet vanwege Ionas' ziel te laten vergaan, en hen niet te belasten met de last van onschuldig bloed; tenslotte is het toch de Heere die doet wat hem behaagt! 

Ten langen leste nemen ze Ionas op en werpen ze hem in zee. En de zee wordt stil, want is niet langer verbolgen. Vanaf dit moment vrezen de mannen de Heere en zij brengen Hem een offer en doen geloften.

 

De Heere blijkt nu over een grote vis (waarschijnlijk een walvis) te beschikken, welke Ionas opslokt waardoor hij drie dagen en drie nachten in de ingewanden van de vis verblijft. Vanuit het binnenste van de vis bidt Ionas tot de Heere, zijn God. Hij onderkent zijn eigen benauwdheid, en dat de Heere zijn stem heeft gehoord. Ionas beschrijft zijn ellendige omstandigheden, maar uit ook zijn vertrouwen in zijn God. Hij belooft met de stem der dankzegging te zullen offeren aan God en te zullen betalen wat hij heeft beloofd, omdat het heil van de Heere is. 

 

Hierop spreekt de Heere tot de vis, en deze spuwt Ionas uit op het droge. Ionas krijgt wederom de opdracht naar Ninivé te gaan, en deze keer gehoorzaamt hij. In Ninivé preekt hij dat de stad over veertig dagen verwoest zal worden. De inwoners geloven hem, en God... en roepen een rouwperiode en vasten uit. Allen, van groot tot klein, bekleden zich met zakken Zelfs de koning van Ninivé doet mee: bedekt zich met een zak en gaat in de as zitten. De vasten is streng; mens nog beest mag van de koning eten of drinken.

De mensen willen zich bekeren. In de hoop dat ze Gods toorn niet te hoeven ervaren, willen ze weg van het boze en geweld. God ziet wat de bevolking doet en krijgt berouw over de door Hem uitgesproken Woorden de stad te verwoesten, en Hij doet het niet.

 

Ionas wordt erg verdrietig dat Ninivé niet verwoest is, en het vertoornt hem. Hij bidt tot God en voert aan dat hij heeft geweten dat God genadig en barmhartig is, lankmoedig en groot van goedertieren, en dat Hij wel berouw zal krijgen over het kwaad dat Hij zich voornam, en dat dit de reden is geweest dat hij eerst is gevlucht. Hij bidt tot de Heere om zijn ziel te nemen, want het lijkt hem beter te sterven dan te leven. (Dat lijkt mij ook als je voorspellingen zo duidelijk niet uitkomen!)

 

De Heere vraagt aan Ionas hoe billijk zijn toorn is. Ionas gaat daarop de stad uit en gaat oostelijk van de stad onder een soort afdak zitten om te zien wat er met de stad gebeurd. (Heerlijk, hij gaat zitten mokken!)

God beschikt echter over een wonderboom en laat deze (in één dag) boven Ionas opschieten zodat er schaduw over zijn hoofd valt om hem van zijn verdriet te redden. Ionas is zeer verheugd met de wonderboom.

God beschikt echter ook over een worm, en de volgende dag steekt de worm bij zonsopgang de wonderboom, waarop deze (in één dag) verdort. Zo beschikt God tevens over een stille oostenwind en als de zon opkomt, steekt de zon op het hoofd van Ionas zodat hij kortademig wordt, en wederom wenst Ionas dat zijn ziel zou mogen sterven: 'Het is mij beter te sterven dan te leven.'

 

Dan vraagt de Heere aan Ionas of zijn toorn betreffende de (verdwenen) wonderboom billijk is ontstoken. En Ionas reageert: "Tot de dood toe is mijn toorn (richting de Heere) billijk ontstoken."

Dan zegt de Heere: "Je bent vergevingsgezind ten opzichte van de wonderboom, waaraan je niet gewerkt hebt, die je niet groot gemaakt hebt, die in een nacht opkwam en in een nacht verging, en dan zou ik de grote stad Ninivé niet vergeven? Er wonen daar meer dan honderdtwintigduizend mensen, die geen onderscheid kunnen maken tussen hun rechterhand en hun linkerhand, en bovendien veel vee." 

 

Hoe vol is het glas? Ja, God laat Ionas iets verkondigen, dat hij vervolgens niet doorzet. Heftig, maar Ionas vergeet een ding: de bewoners van Ninivé hebben naar hem geluisterd en hebben hun gedrag, weliswaar uit angst en niet uit intrinsieke overtuiging, aangepast. Ze hebben zich afgewend van het boze en geweld. In principe is dit de bedoeling geweest en feitelijk is dit het fantastische resultaat van de prediking van Ionas onder de mensen op Aarde.

En God's Handelen? Daar is voor mensen, ook voor Ionas, iets vreemds aan de hand. Als God honderden, duizenden, misschien wel miljoenen mensen iets laat overkomen waardoor de mensen hevig geëmotioneerd, verdrietig, angstig en boos zijn dan valt dit blijkbaar toch niet echt onder het kwaad; het lijken enkel leermomenten te zijn voor die mensen of volkeren.

 

Wat Ionas betreft, al gaat hij dus wel degelijk af voor vele mensen, het is voor hem vervolgens toch beter om goed en welwillend te zijn. Boos-zijn op God is blijkbaar onzin (ik ben het weleens geweest, ik kon Hem wel schoppen). Alles behoort aan God en Hem treft geen blaam. Voor mensen schier onbegrijpelijk.