98 DE OOSTELIJKE CONCHA - DEEL 9

IOSEPH VAN NAZARETH

Thea-Warrior

 

Op dezelfde positie als Sint-Augustinus aan de linkerhand van Jezus staat Sint-Ioseph aan de rechterhand van Jezus in de hoofdconcha. Jozef de timmerman staat achter zijn echtgenote Maria.

Directeur Corten (1902) vertelt dat de Heilige Jozef hier is afgebeeld omdat hij de patroon is van het college van leraren van Rolduc. In zijn linkerhand heeft Jozef het schild met het scheepje van de katholieke Kerk, in zijn rechter een witte lelie.

Volgens heiligen.net wordt Jozef, de voedstervader van Jezus, met een lelie afgebeeld omdat hij Maria's maagdelijkheid heeft behoed door zelf maagdelijk te blijven. De lelie is het teken van de stam Juda en  symboliseert licht, vrede, opstanding en koninklijke waardigheid. 

 

Genoeg informatie om stevig over te struikelen. Laat ik beginnen met de stam Juda. Volgens het wereldwijde web wordt enkele eeuwen voor de geboorte van Jezus gelooft dat de Messias een nakomeling is van David uit de stam Juda. Maria zou een afstammeling van David zijn, en over Jozef wordt wat gesteggeld. De evangelisten Lucas en Matteüs denken er wat verschillend over. Hoe dan ook, volgens de joodse wet is iemand joods via de moeder, dus wat mij betreft zijn via Maria de verwachtingen ingelost: Jezus is een nakomeling van David.

 

En dan dat voedstervaderschap, dit is een steen waaraan ik me wat stoot. Niet dat het me veel uitmaakt, maar ik vind de rol die Jozef in de Bijbel toebedeeld krijgt gewoon een beetje zielig.

Prima, dat de Aartsengel Gabriël (Lukas 1: 31) tegen Maria - die in ondertrouw met Jozef is - zegt: "Vrees niet, Maria, want gij hebt genade bij God gevonden, en zult bevrucht worden en een zoon baren die Jezus zal heten."

Prima, dat Gabriël (Lukas 1: 35) tegen de verbaasde Maria - ze heeft nog geen sex gehad met Jozef - zegt: "De Heilige Geest zal over u komen, en de kracht van de Allerhoogste zal u overschaduwen, en daarom zal het Heilige dat uit u geboren wordt Gods Zoon genoemd worden."

Prima, dat keizer Augustus (Lukas 2: 1-6) wil dat de hele wereld beschreven moet worden en dat Jozef - uit het geslacht van David daarom - met Maria, zijn ondertrouwde vrouw die bevrucht is - van Nazareth in Galilea naar Bethlehem in Juda trekt om daar beschreven te worden met als gevolg dat Jezus in Bethlehem wordt geboren.

Allemaal prima, maar om hieruit te concluderen dat Maria dus geen geslachtsgemeenschap heeft gehad met Jozef gaat me gewoon te ver. De zinsnede 'De Heilige Geest zal over u komen...' betekent voor mij dat je zó geïnspireerd wordt dat je weet wat je hebt te doen. En de opmerking, 'de kracht van de Allerhoogste zal u overschaduwen' betekent dat Maria vanuit heel, heel hoog in de Hemel geïnspireerd zal worden; vanuit het Allerhoogste. Hoger kan niet.

 

Voor de zekerheid nog even het evangelie van Mattheüs erop naslaan, want hij is de andere evangelist die over de verwekking en geboorte van Jezus schrijft. Matthëus wijdt veel regels (1: 17-25) aan deze kwestie. In mijn woorden staat er: "Van Abraham tot David zijn er veertien geslachten, van David tot de Babylonische ballingschap zijn veertien geslachten, van deze ballingschap tot Christus zijn veertien geslachten. Als Maria met Jozef in ondertrouw is en nog voordat deze twee samengekomen zijn, wordt Maria zwanger door de Heilige Geest, waarna zij de moeder van Jezus Christus wordt. De rechtvaardige Jozef wil haar niet in het openbaar te schande maken en haar daarom heimelijk verlaten, maar in een droom verschijnt een Engel van de Heer aan Jozef, en de Engel zegt" Jozef, zoon van David, wees niet bevreesd om Maria, uw vrouw, tot u te nemen, want degene die zij verwacht is uit de Heilige Geest. Zij zal een zoon baren en u zult hem Jezus noemen, wan hij zal zijn volk van hun zonden bevrijden."

Deze tekst van Mattheüs bevestigen eerder gesproken, profetische, woorden. De volgende tekstregels luiden:

"Jozef, wakker geworden, doet wat de engel van de Heer hem bevolen heeft, neemt zijn vrouw tot zich, en slaapt niet met haar totdat zij haar eerstgeboren Zoon heeft gebaard, en zijn naam is Jezus."

 

Mattheüs beschrijft helder dat er geen menselijke man aan de zwangerschap van Maria te pas is gekomen. Kan dit? Erg logisch met de kennis van de eenentwintigste eeuw lijkt me dit niet, maar om nu te zeggen dat het per se niet waar is. Wat schiet ik daarmee op? 

Zijnde Gods Zoon zal Jezus, denk ik, wel voor verwarring gezorgd hebben. Wie durft bij Gods Zoon een biologische vader aan te wijzen? Wat mij betreft kan het best, wat mij betreft zijn alle mensen op Aarde Gods Mensen. Niet iedereen heeft de inspiratie van de Allerhoogste zoals Maria, maar elk mens is geïnspireerd ieder met een eigen ziel en eigen geest op eigen hemels niveau. Voortplanting en sex is een enorm aards probleem, ik hoef maar om me heen te kijken en mijn zeven miljard medemensen aan te kijken.

 

De evangeliën van Marcus, Mattheüs en Lucas worden de synoptische evangeliën genoemd omdat ze veel dezelfde verhalen hebben. Op het wereldwijde web wordt gesteld dat het evangelie van Marcus het oudste is en dat de evangeliën van Mattheüs en Lucas voor een groot deel op dat van Marcus gebaseerd zijn. Mattheüs en Lucas zouden verder een bron met uitspraken van Jezus gehad hebben en ieder ook nog eigen bronnen. Johannes' evangelie wijkt af van genoemde drie. Volgens het wereldwijde web zit daar een, in de ik-vorm geschreven, theologische beschouwing in waardoor het lijkt alsof er uitspraken van Jezus beschreven staan.

Het web vermeldt verder dat het Marcus-evangelie zo'n 40 jaar na de dood in het jaar 30 van Jezus ontstaan is. Kort daarop zijn de evangeliën van Mattheüs en Lucas genoteerd. Het evangelie van Johannes wordt gedateerd rond 65 jaar na de dood van Jezus.

 

Rest me het schild met het scheepje van de katholieke Kerk. Het wereldwijde web (Jozef van Nazareth) schiet me weer te hulp. Met het decreet Quemadmodum Deus (Zoals God) heeft paus Pius IX in 1870 Sint Jozef uitgeroepen tot beschermer van de katholieke Kerk. Een hele eer gezien de bescheiden rol die hij in de evangeliën toebedeeld heeft gekregen.

'De katholieke Kerk', hoe zou dit begrip gedefinieerd zijn? Zijn het alle gelovigen? De gebouwen zullen het wel niet zijn. Zijn het alle priesters? In de plechtige, officiële proclamatie  (Patrizi, 1870) staat het zo: "Hij heeft hem gemaakt tot heer en meester van Zijn huis en bezittingen, en uitgekozen tot hoeder van Zijn voornaamste schatten."

'Hij' refereert hierbij naar God en 'hem' naar Jozef.  Worden met 'Zijn voornaamste schatten' Maria en Jezus bedoeld? Het lijkt toch enigszins op kathedralen, basilieken, kerken, kapellen en schatkamers. Zou het!? Het is mij niet geheel duidelijk; misschien zijn de gelovigen de schatten. Materie hoeft natuurlijk niet geringschat te worden. In elk geval is Sint-Jozef uitgeroepen tot Patroon van de Katholieke Kerk en is zijn feestdag officieel vastgesteld op 19 maart.

Toch is er nog iets met dit scheepje. Heeft het zeil een rood kruis? Een rood kruis op een witte achtergrond?

Het doet me denken aan het rode kruis van de Tempeliers; het kruis dat symbool staat voor het lijden van Christus. Het doet me denken aan het kruis van Jeruzalem, en aan het scheepje waarmee Maria-Magdalena na Jezus' overlijden naar Frankrijk zou zijn gevaren. Heel veel associaties. Waarom zouden directeur Corten en domheer Matthias Goebbels voor dit specifieke zeil gekozen hebben?

 

Commentaar van de Engelen: ik dien mezelf te corrigeren. Ik heb geschreven dat ik gedurende mijn Lagere Schooltijd elke ochtend in de kerk heb gezeten. Dit klopt niet; als ik in de vierde of vijfde klas zit, wordt de vrije zaterdag ingevoerd. 's Ochtends is er nog wel een mis, maar mijn moeder besluit dat we thuis mogen blijven. In feite zitten er elke ochtend maar heel weinig schoolkinderen in de mis, maar ik ben altijd graag gegaan; lekker rustig. 

De vrije zaterdagochtend wordt gevuld met tafelpoten boenen; stoelsporten wrijven; deuren en deurposten afnemen, tegelmuren soppen; buiten grote kokosmatten uitkloppen; vloeren dweilen, en het halen van een grote tas boodschappen bij de katholieke kruidenier enkele kilometers verderop. Ik zie me nog sjouwen met mijn jongere zus, de zware boodschappentas tussen ons in, elk een hengsel vast. Af en toe wisselend van positie omdat mijn polsen het niet kunnen volhouden. Als ik naar de katholieke middelbare school - het Marianum in Groenlo - ga, is het afgelopen met het doordeweekse misbezoek. De fietstocht van een half uur is niet te verenigen met de tijd van de ochtendmis. En in de schoolvakanties? Volgens mij blijven we dan ook thuis.